Siddham

Hij droeg een feloranje sweatshirt bedrukt met stripfiguren, een stevige bril en hagelnieuwe sneakers. Maar boven alles waren het zijn brede glimlach en zelfverzekerde tred waarmee hij naar de microfoon liep die de volgepakte speelzaal van openbare basisschool De Piramide voor het eerst die middag muisstil kregen.

Siddham, 10 jaar en anderhalf jaar eerder met zijn ouders naar Nederland gekomen, nam routineus plaats op de hoge stoel, liet zijn blik nog even rondgaan en pakte toen zijn boek: Zombies op school.

Het was eind oktober en basisschool in de Haarlemse Europawijk organiseerde de jaarlijkse voorleeswedstrijd, een van de hoogtepunten in het schooljaar. Wie wordt uitgeroepen tot de beste voorlezer van de school? De winnaar kan meedingen naar deelname aan de lokale vervolgronde in de bibliotheek. Die weer gevolgd wordt door een provinciale en landelijke ronde.

Het punt is: nog nooit heeft een kind van De Piramide een volgende ronde gehaald, zelfs niet die in de bibliotheek in de stad. Dat vinden ze op school niet helemaal eerlijk, gezien de achtergrond van de kinderen: vrijwel iedereen spreekt thuis een andere taal. De enorme vorderingen die sommigen in korte tijd maken, zouden sowieso beloond moeten worden. Neem Nurgul, die eerder die middag had voorgelezen. Toen haar moeder haar voor het eerst naar school bracht durfde het meisje haar ogen amper op te slaan. En nu staat ze voor een groep! Het schoolteam laat zich niet ontmoedigen en tuigt elk jaar in november gewoon weer de speelzaal op voor een nieuwe voorleeswedstrijd, wat ze bij de stedelijke bieb ook van het niveau mogen vinden. En elk jaar joelen en klappen de toegestroomde kinderen om het hardst.

De Piramide is zo’n basisschool waar alles om de kinderen draait. Alles. Om ze zoveel mogelijk aandacht te kunnen geven, houdt de school de klassen bewust klein, alle financiële uitdagingen ten spijt. De ouders zijn welkom op Nederlandse les (het klasje zit elke keer vol) en er wordt alles uit de kast gehaald om elk kind buiten schooltijd te laten sporten. Dat is gezond, maar zo doen ze ook mee met andere kinderen en groeit hun zelfvertrouwen, wat weer helpt om te leren op school.

Zeventien procent van de vmbo-, havo- en vwo-leerlingen beheerst na twee jaar vervolgonderwijs nog niet het gewenste schrijfniveau, constateerde de Onderwijsinspectie onlangs na nieuw onderzoek over de schrijfvaardigheid in het onderwijs. In het vmbo-bk gaat het zelfs om 40 procent. De nieuwe cijfers passen bij het zorgelijke beeld van basisvaardigheden, vindt de Onderwijsinspectie zelf. ‘We hebben dus iets te doen.’ Dat hebben we zeker, maar we moeten het op de eerste plaats wíllen. Dat tienduizenden leerlingen het risico lopen op laaggeletterdheid, heeft niet alleen (soms) te maken met gebrek aan didactische kennis van de leerkrachten. Het begint bij aandacht en ambitie. Dat was vijftig jaar geleden zo, en geldt nog steeds.

Waarom iemand laaggeletterd is, ligt meestal aan een combinatie van factoren, zoals achtergrond, omgeving en persoonlijke eigenschappen. Opgroeien in een gezin zonder boeken helpt niet en als je dyslexie hebt kost leren lezen en schrijven meer inspanning en aandacht van jezelf én de school. Maar het kán wel. Het begint bij aandacht en vasthoudendheid, zoals De Piramide laat zien.

De volharding van het onderwijsteam zou in de nieuwe voorleeswedstrijd wel eens gunstig kunnen uitpakken, met de 10-jarige Siddham als troef. Vanaf het moment dat hij zijn boek pakte, de zaal inkeek en voorstelde ‘eerst de achterflap voor te lezen’ zodat iedereen een idee kreeg van het verhaal, was duidelijk: dit is een talent. Dictie, mimiek, uitspraak en tempo: alles klopte.

Het moet gek lopen wil Siddham de volgende ronde niet halen. En wie weet mag hij door naar de ronde daarna, en wordt hij Nationaal Voorleeskampioen. Maar ook zonder die trofee blijven ze op De Piramide gewoon voorleeswedstrijden organiseren. Zodat alle kinderen op school ervaren: lezen is leuk en je kunt er goed in worden.

Zo is het.